Odamız 2024 Yılı Mayıs Ayı Meclis Toplantısı Meclis Başkanı Ahmet Arif Mete Başkanlığında Gerçekleştirildi. Odamız Meclis Başkanı Ahmet Arif Mete Açış Konuşmasında Meclis Üyelerine Önümüzdeki Kurban Bayramının Tüm İslam Alemi için hayırlı olması temennisinde bulundu. Yazılı veya sözlü önergenin olup olmadığını sordu. Cevaplanmamış bir önergenin bulunmadığını ifade ederek toplantıyı başlattı.

Meclis Başkanı Ahmet Arif Mete’nin Açılış konuşmasının ardından gündem maddelerine geçildi. Nisan Ayı meclis toplantısı karar tutanaklarının kabulü, Nisan ayı yönetim kurulu faaliyet raporunun okunması ve kabulü, Nisan ayı gelir gider raporlarının, mizanın, bütçe izleme raporunun ve hesapları inceleme komisyonu raporunun okunması ve kabulü, Nisan ayı yönetim kurulu faaliyet ve hesaplarının ibra edilmesi gündem maddelerinin görüşülmesinin ardından 2024 Yılı Turizm Sezonu Hazırlıklarının Görüşülmesi gündem maddesine geçildi.

2024 Yılı Turizm Sezonu Hazırlıklarının Görüşülmesi başlıklı gündem maddesinde söz alan Odamız Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Cem Temizel, Turizm konusunda Rize ile ilgili ziyaretçi sayıları konaklama kapasitesi ve uçuş/yolcu sayıları hakkında meclis üyelerini bilgilendirdi.

Kişisel Verileri Koruma Kanunu gereği elde edilen verilerin tam olarak net durumu yansıtamadığını dile getiren Temizel, her şeye rağmen durum hakkında bir fikir sahibi olunmasını sağlayacağını ifade etti. Temizel sözlerine şöyle devam etti:

TÜİK gibi kurumlar verileri işliyor. Ancak burada yasal bir zorunluluk veya cezai müeyyide olmadığı için kurumsal turizm firmalarının dışında çok fazla veri paylaşımı yapılmıyor. Basit Konaklama Turizm İşletmesi Belgeli Tesisler, Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, Turizm Yatırım Belgeli Konaklama Tesisleri ve Kamu Misafirhaneleri olmak üzere toplamda 205 tesis, 4654 oda kapasitesi ve 9632 yatak kapasitesi yani yaklaşık 10 bin yatak kapasitesinden bahsediyoruz. Kurumlardan alınan verilere göre 12 ayı baz aldığımız zaman Rize’de %30 ila 35’lik bir doluluktan bahsediliyor. Örneğin kışın %10, yazın %80, baharda %40 gibi bir orandadır. Bunların ortalaması da %30-35’e tekabül etmektedir. İlimizde 10 bin yatak kapasitesi mevcut. Bu 10 bin yatağın her gün dolu olduğunu kabul edelim. Senede 3 milyon 650 bin yatak kapasitesi yapıyor. Yani 3 milyon 650 bin turist yapıyor. Bu rakamı da %35 ile çarptığımızda 1 milyon 200 bin – 1 milyon 300 bin ziyaretçiye tekabül ediyor. Ancak Trabzon ile ilgili verilerin bu şekilde bir altyapısı mevcut değil. Rize’de 1 milyon 300 binin 145 bini yabancı turist. Trabzon’da da 1 milyon 300 bin misafir ağırlandığı belirtiliyor. Ama bu rakamın yarısı yabancı turist olarak değerlendiriliyor. Burada Trabzon için yabancı turist rakamı doğru ancak toplam turist sayısının doğru olduğunu düşünmüyorum. Bunun sebebini de açıkçası merak ediyorum. Ortada böyle bir tablo var. İşin resmi tarafına geldiğimizde. Şehrimizin özelinde baktığımızda Allah’a şükür Belediyemiz, Valiliğimiz ve Bakanlığımız İlimizde turizm paydaşlarına, emekçilerine, yatırımcılarına büyük destek sağlıyor diyebiliriz. Valilik bünyesinde kurulan komisyonlarla, belediye bünyesinde kurulan komisyonlarla ve bizlerle periyodik aralıklarda toplantılar yapılıyor. Belediye Başkan Yardımcısı Aydın Bey bu konu ile ilgili özel olarak görevlendirilmiş. Bu komisyonlar bizleri dinliyor ve yapabileceklerimizi bizden istiyor. Belediyemiz tesis anlamında ciddi anlamda yatırımlara ağırlık vermiş durumda. Sahildeki sosyal alanları hepiniz biliyorsunuz. Fener tarafındaki tesis çok beğeniliyor. Isırlık tabiat parkı aktif hale getirildi ve 10-15 yıl içerisinde Batum’daki botanik park ile yarışacak bir düzeye geleceği söyleniyor. Yakın zamanda hayvanat bahçesi kurulması planlanıyor. Rize’ye has sıra gecesi benzeri organizasyonların düzenleneceği 100-150 kişilik alanlardan tutun, yeme içme alanlarına kadar yapılaşmalar var. Bu anlamda belediyemiz turizme destek verme anlamında ciddi bir gayret sarf ediyor. Bir diğeri Çarşı AVM diye adlandırılmaya başlanan eski belediye blokları TOKİ marifetiyle dönüştürüldü. Sayın Valimiz kış turizminin hareketlenmesi için kayak turizmine çok sıcak baktığını ifade etmişti. Son dönemlerde Bungalov’lar ile ilgili de Sayın Valimizin bir söylemi oldu. Şahsen benim bir bungalov evim yok. Bizler şehir otelcileriyiz. Ancak kendi adıma söyleyeyim, Bungalov gerçeğini kabul etmemiz lazım. Hatta bungalov ev meselesini desteklememiz lazım. Çünkü bölge turizminin farklılaşması açısından önemli bir gerçek. Rize Turizmi Bungalovlarla beraber, aynı Sapanca örneğinde olduğu gibi Türkiye’de farklı bir noktaya gelebilir. Ancak tabii bunların kayıt altına alınması, resmileştirilmesi ve rehabilite edilmesi gerekmektedir. Doğal yapıya zarar verecek, dereyi kirletecek, komşuları rahatsız edecek şekilde olmaması lazım. Yaklaşık 40 50 tanesi için yıkım işlemi gerçekleştirildi. Geri kalanının resmiyet altına alınması için ciddi bir çalışma içerisine girilmiş durumdadır. Bu bence olumlu bir durum. Turizm Müdürlüğümüzde 1000 ile 1500 arasında kayıtlı Bungalov işletmesi olduğu ifade ediliyor. Bunları 3 ile çarpsak yaklaşık 4500 5000 bungalov ortaya çıkıyor. Bunlar en basitinden bizler için bir milli sermayedir. Bunu bir şehir oteli işletmecisi olarak söylüyorum. Bunlar şehir otellerinin alternatifidir. Bir bakıma rekabetçisidir. Ama bu durum bizlerin onların yıkılması veya kaldırılması gerektiği anlamına gelmez. Bununla beraber, Bakanlığımızla alakalı bir şey söylemek gerekiyor. Geçtiğimiz dönem Bakanlık öncülüğünde bir spor çalıştayı gerçekleştirilmişti. Verimli bir çalıştay olduğunu ifade edebiliriz. Onun meyvelerini de yavaş yavaş görmeye başladık. Mart, Nisan ve Mayıs Aylarında neredeyse her hafta burada belirli spor alanlarında turnuvalar düzenlendi. Hentbol, voleybol, akıl oyunları, satranç, tenis, yüzme ve badminton gibi alanlarda, çeşitli yaş gruplarında müsabakalar düzenlendi. Her ne kadar gelen misafirlerin büyük kısmı kamu misafirhanelerinde kalmış olsa da otellerimizde kalan misafirler de oldu şehrimiz ekonomisine bir hareket kazandırdılar. Bize göre sezon dışı ölü dönemlerde sportif etkinlikler ile bir pazar ortaya çıktı. İnşallah bu etkinlikler de devam eder. Bu konuda Sayın Bakanımıza ve ilimizin Turizm müdürlüğüne teşekkür ediyoruz.

İlimizde Turizm ile ilgili en büyük yatırım tabii ki Rize – Artvin Havalimanıdır. Havalimanımız açıldığı günden beri rekorlar kırarak hayatını devam ettiriyor. 2023 yılında 1 milyon yolcu barajını aştı. Ordu-Giresun Havalimanı’ndan daha erken sürede bu başarıya ulaştık. Tabii burada Havalimanı Müdürümüzün de büyük katkıları var. Kendisini tebrik ediyoruz. Ayrıca teşekkür ediyoruz. Burada Trabzon da bu süreçte 3 buçuk milyon yolcu kapasitesine ulaştı. Bu ciddi bir rakamdır. 2023 yılı ile 2024’ün ilk aylarındaki verileri aylık olarak kıyaslama yaptığımızda bu yıl için %30 ile 37 arasında bir artış da söz konusu. Uçak sayımız geçen yıl 16 civar iken şu an yaz sezonuna henüz girmemiş olmamıza rağmen 20 uçağa çıkmış bulunmaktadır. Yaz sezonunda tahminen 24’e yükselecektir. Bu yaklaşık %40’lık bir artış olacaktır. Geçen yıl doluluk oranı %37 iken, şu anda %41’lere ulaşmış. Yıllık ortalama olarak yaz dönemini de kattığımızda %48’lere ulaşacak gibi görünüyor. Antalya seferleri konulacak gibi görünüyor. Haftada 2 kez olacağı bekleniyor. Bunun haricinde 2 adet Medine ve Bahreyn Yurt dışı tarifeli seferler başlatılmış durumda. Fiyat konusunda kıyaslama yaparken hataya düşmemek gerekiyor. Fiyatlar doluluk oranları ile doğru orantılı olarak değişiyor. Yaz döneminde muhtemelen günde 1 kez charter uçak seferleri başlayacak. Bunları 3 tane uluslararası turizm acentesi organize etti. Bu charter seferleri ile gelen yolcular gelir seviyesi yüksek misafirleri taşıyor olacak.

Otelcilik bazında baktığımızda sezonun yoğunluk bakımından iyi geçeceğini düşünüyoruz. Ancak yüksek enflasyonla mücadele ettiğimiz bir dönemde fiyatlarımız benzer coğrafyalardaki fiyatlamalara göre biraz pahalı gelebileceğini ifade edebiliriz. Döviz fiyatları enflasyona göre aynı oranda yükselmediği için ilimizdeki otelcilik maliyetleri dolar bazında yükselmiş oldu. Bu sezon için herkesin mutlu olacağı bir sezon diliyorum.

Şehir Merkezinde yapılan Çarşı AVM konusunda da bazı değerlendirme yapmamız gerekiyor. Tam olarak AVM görünümüne henüz kavuşmuş değil. Genellikle yeme-içme üzerine bir AVM haline gelmiş durumda. Şu anda alt katlarda 31 adet, üst katlarda 15 adet olmak üzere toplamda 46 adet yeme içme üzerine işletme mevcut. Şimal AVM’de de 21 adet bu şekilde işletme mevcut. Etti 67. Atatürk caddesi ve Cumhuriyet caddesi gibi ana caddelerde de 80’e yakın işletme mevcut. Toplamda 1 buçuk 2 kilometrekarelik bir alanda 150 yeme içme sektörü işletmesi bulunmuş oluyor. Çarşı AVM’deki kiralar ise hepinizin malumu. İnşallah burada herkesin kazançlı çıkabileceği bir ticaret olur. Ancak bu konuda endişelerimiz olduğunu ifade etmek isterim.

Odamız Yönetim Kurulu Başkan Yrd. Cem Temizel'in konuşmalarının ardından Gelen yazıların görüşülmesi ile Dilek ve Temenniler gündem maddesine geçildi.

Odamız Meclis Başkan Yrd. Şakir Öztürk dilek ve temenniler gündem maddesinde söz alarak 2024 yılı Çay Sezonu ilk sürgünü hakkında değerlendirmelerde bulundu.

Mayıs sezonu neredeyse tamamlandı diyebiliriz. Kapasite yarı yarıya düştü gibi. Ancak verimli bir sezon geçirdik. Mayıs çayı randıman olarak da, ekstrakt olarak da güzel bir çay oldu. Havaların da serin geçmesi çayın taze taze toplanmasına vesile oldu. Bizler de özel sektör olarak çay alımı gerçekleştirdik. Çaykur da aldı. Kimse fazla sıkıntı yaşamadan çayını sattı. Özel sektör mayıs çayı olması hasebiyle Çaykur’dan biraz daha fazla aldı. Bu ayki sezon bu şekilde gidecek gibi görünüyor. Mayıs ayında her şekilde büyük oranda nakit ödeme ile çay alımı gerçekleştirdik. Ancak 2 sürgünde bu şekilde olmayacak diyebiliriz. Bundan sonraki sürgünler daha çok Çaykur ağırlıklı ilerler. Bu durumda ciddi bir nakit piyasaya girmiş olacak. 2. Sürgünde özel sektörün nakit sıkıntısı nedeniyle ihtiyaca göre yaş çay alımı gerçekleştirilecektir. Geri kalanı Çaykur devreye girerek vatandaşın çayını alacaktır diye düşünüyoruz. 1. Sürgünün haziran ayının 10’u civarında tamamlanacağını tahmin ediyoruz. Kuru çay zammı konusunda tahminlerimize göre Temmuz Ayında bir zam yapılacaktır. Enflasyon rakamlarını etkilememesi adına haklı olarak Temmuz Ayı sonrası bir artış bekleniyor. Öte yandan bu yıl çayın randımanının önceki yıla göre 1 puan daha yüksek olduğunun altını çizmek istiyorum.

Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Şaban Aziz Karamehmetoğlu Dilek ve Temenniler gündem maddesinde açıklamalarda bulundu.

Sayın Başkan, Değerli divan ve değerli Meclis Üyeleri, hepinizi saygı ile selamlıyorum. Yaklaşan Kurban Bayramınızı şimdiden tebrik ediyorum. Tüm İslam aleminin bayramının hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum. Malum İslam coğrafyasında ciddi sorunlar var. Başta Filistin’de olmak üzere. İnşallah bir an önce selamete kavuşmasını temenni ediyorum. Değerli hazirun, özellikle Cem Bey’e turizm konusundaki bilgilerden dolayı teşekkür ederim. Turizm konusunda biz muhtemelen haziran ayı içerisinde Doğu Karadeniz Oda Borsa Başkanları olarak, Bir toplantı gerçekleştireceğiz. Ortaklaşa ne yapabiliriz. Gelen misafirlerimizin bölgede ne kadar daha uzun kalmasını sağlayabilirizi konuşacağız, bir beyin fırtınası yapacağız. İnşallah verimli bir toplantı olacaktır.

Malumlarınız üzere 17 Mayısta TOBB Mali Genel Kurulumuz gerçekleştir. TOBB Yönetim Kurulu üyesi olarak delegelerimiz ile birlikte katıldığımız programda Türkiye’nin dört bir yanından TOBB delegeleri katıldı. Sayın Cumhurbaşkanımız Başta olmak üzere, 8 bakanımız ve ilgililer programa teşrif ettiler. Programda yenilikleri, yeni mevzuatlarını görme şansımız oldu. İş dünyamız adına ilimiz ve bölgemiz adına hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum. Alınan birçok karar var. Bunları de yeri geldiğinde sizlerle paylaşacağız. Malumunuz üzere geçtiğimiz hafta sayın Sanayi ve Teknoloji Bakanımız buradaydı. Kendisi ile TOBB’da da yakinen tanışıyoruz. Kendisi ile başta organize sanayi bölgesi 2. Etaptaki sorunlara çözüm bulma adına gerçekten çok büyük destekleri oldu. Projenin 2. Etabı için gereken paranın büyük kısmı geldi. Haziran ayı sonuna kadar geri kalanı göndereceklerini bildirdi. Şahsım ve ilimiz sanayici ve iş insanları adına kendilerine teşekkür ediyorum.

Bakanımızın katılımları ile Borsamızda yaptığımız toplantılar neticesinde ilimizdeki 13 tane projenin protokolü ve açılışı yapıldı. En önemlilerinden bir tanesi de TÜBİTAK Bilim Merkezi sahil dolgu alanında planlanmıştı. Onunda protokolü imzalandı yapılması doğrultusunda talimatını verdiler. İnşallah kısa zamanda Millet Bahçesinin içerisinde inşallah en kıza zamanda bahse konu bilim merkezi kurulmuş olacak. Ayrıca TÜBİTAK desteklerinden en az yararlanan illerden bir tanesiyiz. Aslında TÜBİTAK’ın ciddi destekleri var. Dolayısıyla Bakanımızın talimatıyla TÜBİTAK Yatırım Destek Ofisi ve Proje Ofisi Kurulmasına da karar verildi. Bu konuda Odamız, Borsamız ve Üniversitemiz ile birlikte bir çalışma gerçekleştireceğiz.

Öte yandan TOBB Mali Genel Kurulu’nda Sayın Bakanımız Osman Aşkın Bak da oradaydı. Ayrıca Ticaret Bakanımız da oradaydı. Kendileri ile bir görüşme yapma imkanı bulduk. Çay fiyatı konusunda kendileriyle bir değerlendirme toplantısı yaptık. 2024 yılında Türkiye’nin enflasyon hedefi %38-40 civarı. Bu hedef ışığında olabilecek en iyi fiyatı vermek durumunda olduklarını ifade ettiler. Ayrıca Genel Kurul’un ardından TOBB Yönetimi olarak Sayın Cumhurbaşkanımız ve bazı bakanlar ile birlikte gerçekleştirdiğimiz bir görüşme sırasında sayın Cumhurbaşkanımız ile birebir bir görüşebilme fırsatı buldum. Sayın Cumhurbaşkanımız açıklanan yaş çay fiyatı konusundaki gelişmeler hakkında benim de değerlendirmemi aldı. Kendilerine ilimizdeki durumu arz ettik.

Önümüzdeki 4 yıldık seçimsiz süreçte hükümet elindeki parametreleri doğru şekilde oturtabilirlerse iyiye doğru gider ve inşallah düzelir. Düzelecek diye ümit ediyoruz. Ekonomimizde artık risk puanı 700’lere dayanmasının ardından 260’lara kadar düşmüş durumda. TOBB’un ekonomistlerinin değerlendirmeleri ışığında bu rakamın yıl sonunda 200’ün altına gerilemesi durumunda Türkiye’ye çok ciddi bir sermaye girişi olacağı ve Türkiye’de ciddi bir nakit bolluğu olacağı öngörülüyor. TOBB stratejistleri alınan ekonomik tedbirleri olumlu görüyorlardı. Şu ana kadar uygulanan program hedeflerin ilerisinde görünüyor. Eylül ayı gibi artık enflasyonun %40’lı rakamları göreceği öngörülüyor.

 Ağustos 2023’te bankalardaki %31 boyutunda olan TL mevduatı şu anda %45’lere çıkmış durumda. Bu insanların dövize ilgisinin azaldığını TL’ye yöneldiğini gösteren bir göstergedir. Şu anda 125 milyar dolara kadar çıkmış olan kur korumalı mevduat hesabı 65 milyar dolara kadar gerilemiş durumda. Sıkılaştırma politikaları eğer bu şekilde devam ederse, ki Merkez bankası başkanımız da bu politikanın devam edeceğini söylüyor, kısa zamanda TL’nin değerlenmesi ile birlikte Kur korumalı mevduat uygulamasının kısa zamanda sona ereceği görüşü öne çıkıyor.

 Bir diğer konu Ülkemiz cari açığında bir düşüş söz konusu 2024 yılı sonu itibariyle cari açıkta %3-4’lere kadar düşülebileceği hedefleniyor. Faizler konusunda bankalar, mevduata %50’nin üzerinde selektif faizde bir kredilendirme söz konusu değil. Bu rakam 65’lere kadar çıkmıştı. Enflasyondaki düzelme ile bu rakam daha da aşağıya düşecek gibi görünüyor.

Uluslararası derecelendirme kuruluşları Türkiye’nin kredi notunu durağandan pozitife dönüştürmeye başladılar. İnşallah bu da iyiye doğru devam edecek diye temenni ediyoruz.

Sanayide kapasite rakamları bu ekonomik sıkıntılara rağmen beklenenin çok altında %1 in bile altında bir düşüş gerçekleşti. Bu da iyileşmenin belirtileri olarak görülebilir.

Türkiye 2023 yılında ekonomik büyüklüğü 1 Trilyon doları aşmış durumda. Bunun 225 milyar dolarlık kısmı ihracat. Geri kalanı iç piyasa ekonomisinde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla Döviz rakamlarının şu anki duruşu genel itibariyle olumlu değerlendiriliyor.

TOBB Genel Kurulu sırasında Havalimanı seferleri konusunda bazı görüşmelerimiz oldu. Özel bir şirket ile konu hakkında yakın zamanda bir görüşme gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Özellikle Antalya-Rize seferi konusunda inşallah olumlu haberleri ileriki süreçte sizlerle paylaşacağız. Diğer havayolu şirketleri ile yaptığımız görüşmelerde uçuş seferlerinin ancak uçak sayılarının artması ile gerçekleşebileceğini, bu konuda yeni uçak siparişlerinin bulunduğunu belirttiler.

Ovit Yolu konusunda bazı gelişmeler var. Konular netleştiğinde sizlerle paylaşacağız. Lojistik Merkezde süreç işliyor. Ancak etkin bir şekilde çalışabilmesi için bağlantı yollarının da bir an önce tamamlanması gerekiyor. İnşallah kısa zamanda hayırlı haberleri sizlerle paylaşacağız.

Hepinize dinlediğinizden dolayı teşekkür ediyor, saygılar sunuyorum.

Yönetim kurulu Başkanı Şaban Aziz Karamehmetoğlu'nun konuşmasının ardından Meclis Başkanı Ahmet Arif Mete Meclis Üyelerine katılımlarından dolayı teşekkür ederek toplantıyı sonlandırdı.